کد مطلب:14124 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:2

گنجینه پرسمان » احكام

1 ـ چنانچه شخصي با اسلحه سوزني مورد ضرب واقع شود تعدادي ساچمه به بدن وي واردشود، اولا: ايراد ضرب واحد محسوب مي شود يا متعدد ثانيا: جراحات وارده مشمول كدام يك از بندهاي ماده 480 قانون مجازات اسلامي است .
2 ـ شخصي در خصوص قتل غير عمدي به پرداخت ديه در حق ولي فقيه محكوم شده پس از طي مراحل قانوني دادخواست اعسار از پرداخت محكوم به تقديم كه در نهايت معسر تشخيص وحكم به پرداخت محكوم به از بيت المال صادر شده در فرض سؤال ديه از بيت المال مي بايست به ولي فقيه پرداخت شود يا خير؟
...

پاسخ سؤال اول
مستنبط از ماده 480 قانون مجازات اسلامي مصوب 1370 اين است كه هرگاه جنايتي از انواع جنايات مذكور در اين ماده ايجاد شود جاني ضامن ديه است ، اعم از اين كه جنايت وارده واحد يا متعدد باشد، با يك وسيله يا چند وسيله ايجاد شود و يا در دفعه واحد يا دفعات متعدد وارد گردد. بديهي است تعيين نوع ديه هرجنايت نيز بستگي به نواع جراحت وارده خواهد داشت . بر اين اساس در مورد سؤال مطرح شده اگر در اثرشليك اسلحه سوزني چند جنايت بر مجني عليه وارد شده است ، جاني ضامن تمامي جنايت ها به ميزان جراحت وارد شده خواهد بود. مگر آن كه جراحت ها به حدي نزديك هم باشد كه عرفا جراحت واحدمحسوب شود كه در اين صورت جاني مسؤول پرداخت ديه جنايت به ميزان صدق عرفي آن خواهد بود.
لازم به ذكر است استفتائات مرتبط با موضوع سؤال نيز جهت استحضار به شرح زير است :

سؤال
چنانچه در اثر ضربه مستوجب ديه چند نقطه از يك استخوان (مانند استخوان ساق پا) دچارشكستگي شود، بفرماييد:
الف . آيا هر شكستگي ديه جداگانه دارد يا پرداخت يك ديه براي همه آن ها كافي است ؟
ب . در اين فرض ، آيا ايجاد چند شكستگي در اثر يك يا چند ضرب با هم تفاوت دارد؟1

آيت الله العظمي محمدتقي بهجت
الف . با فرض تعدد جنايت ، ديه توأم مي شود.
ب . از مسأله قبل معلوم شد كه با تعدد موضوع ، حكم متعدد مي شود.
آيت الله العظمي سيد علي خامنه اي
الف . شكستگي متعدد ديه متعدد دارد.
ب . فرق نمي كند، و اگر با يك ضربه هم سر او شكست و هم دست و پايش ، نمي شود به يك ديه حكم كرد، در مسأله هم همين طور است .
آيت الله العظمي محمد فاضل لنكراني
الف . اگر عرفا چند جنايت محسوب مي شود مقتضي تعدد جنايت تعدد ديه است و هر يك ديه مستقل دارد.
ب . فرقي نمي كند كه چند شكستگي در اثر يك حادثه و ضرب ايجاد شد باشد يا چند حادثه و ضربه .

سؤال
در صورتي كه مثلا يك ضربه بر دست شخصي وارد شود و استخوان دست بشكند و اضافه برشكسته شدن ، دست هم مجروح گردد يا پوست سياه گردد، حال آيا اضافه بر ديه شكسته شدن استخوان ، ديه يا ارش نسبت به جراحت يا سياهي و كبودي پوست هم موجود است ؟

آيت الله العظمي محمدعلي اراكي (ره )
مقتضاي تعدد جنايت تعدد ديه و ارش است هر چند به ضربه واحد باشد.2
همچنين يكي از فقهاي معاصر در پاسخ به استفتايي فرموده اند:
«به طور كلي اگر جنايت بيش از يكي باشد، ديه تكرار و متعدد مي شود، اگر چه به ضربت و تصادف واحدباشد، اما اگر بيش از يكي صدق نكند، يك ديه ثابت است ...»3

پاسخ سؤال دوم
در خصوص سؤال دوم حضرتعالي نيز لازم به ذكر است در مواردي كه ديه در حق ولي امر پرداخت مي شود، ديه پرداختي در مال شخصي وي وارد نمي شود، بلكه ولي امر آن را در بيت المال قرار مي دهد4بنابراين اگر در برخي از موارد فوق ، مسؤول پرداخت ديه نيز بيت المال باشد، لازم به پرداخت نيست و در اين موارد تهاتر خواهد شد.
_________________ پاورقي ______________
1ـ گنجينه آراي فقهي ـ قضايي ، مركز تحقيقات فقهي ، سؤال 34.
2ـ همان ، سؤال 2737.
3ـ محمد فاضل لنكراني ، جامع المسائل ، مطبوعاتي امير، ج 2، ص 462، مسأله 1213.
4ـ ر.ك : شيخ محمدحسن نجفي ، جواهر الكلام ، ج 43، ص 355.